เคนยาเป็นผู้นำด้านการคุ้มครองข้อมูลในแอฟริกาตะวันออก แต่หน่วยงานของรัฐกลับเป็นจุดอ่อน

หากเรามีการพิจารณาเรื่องกฎหมายการคุ้มครองข้อมูล (DATA PROTECTION ACT 2019) ในแอฟริกาตะวันออกนั้น สำหรับในเคนยาที่มีความก้าวหน้าและทันสมัยที่สุดในภูมิภาคนี้ เราสามารถมีมุมมองในเรืองดังกล่าวได้ 2 มุม กล่าวคือ ด้านหนึ่งเคนยามีกรอบกฎหมายและระเบียบที่ล้ำหน้ากว่าประเทศอื่นในแอฟริกาตะวันออก แต่อีกด้านหนึ่ง หน่วยงานของรัฐกลับยังประสบปัญหาในการปฏิบัติตามและบังคับใช้แนวทางเหล่านี้อย่างมีประสิทธิภาพ

จุดแข็งของเคนยา: ผู้นำด้านการคุ้มครองข้อมูล

กรอบกฎหมายที่ทันสมัย

พระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลของเคนยา ซึ่งมีผลบังคับใช้ในปี 2019 ถือว่าเป็นหนึ่งในกฎหมายที่ทันสมัยที่สุดในภูมิภาค โดยมีแนวทางคล้ายกับกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลของสหภาพยุโรป (GDPR) กฎหมายนี้มีเป้าหมายเพื่อคุ้มครองสิทธิความเป็นส่วนตัวของพลเมือง สร้างความเชื่อมั่นในระบบดิจิทัล และส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล

อิทธิพลในระดับภูมิภาค

การมีกฎหมายที่ครอบคลุมและทันสมัย ช่วยให้เคนยาเป็นต้นแบบของประเทศอื่นในภูมิภาค และยังดึงดูดนักลงทุนต่างชาติและบริษัทเทคโนโลยีระดับโลกให้เข้ามาดำเนินกิจการในประเทศ โดยเห็นได้จากที่มีบริษัทข้ามชาติหลายแห่งมาลงทุนในเคนยา อาทิ Google, Microsoft, SimbaNET, Victorock, and Eagles Developers Ltd เป็นต้น

การจัดตั้งหน่วยงานกำกับดูแล

เคนยา มีการจัดตั้ง สำนักงานกรรมาธิการคุ้มครองข้อมูล (Data Protection Commissioner) จัดตั้งขึ้นเพื่อติดตาม ตรวจสอบ และบังคับใช้กฎหมายกับทั้งภาคเอกชนและภาครัฐ ซึ่งเป็นกลไกสำคัญในการเสริมสร้างความโปร่งใสและความมั่นใจของประชาชน

จุดอ่อนของเคนยา: หน่วยงานของรัฐ

1. ปัญหาในการดำเนินการแม้จะมีกฎหมายที่ดี แต่หน่วยงานของรัฐหลายแห่งกลับยังไม่สามารถดำเนินการตามหลักการคุ้มครองข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องหลายประการ เช่น:
2. ระบบเทคโนโลยีล้าสมัยหน่วยงานราชการหลายแห่งยังคงใช้ระบบเก่าที่ไม่มีมาตรฐานความปลอดภัยตามยุคสมัย ทำให้ยากต่อการปรับปรุงหรือปฏิบัติตามกฎหมายใหม่ได้อย่างเต็มที่
3. การขาดทรัพยากรและความรู้มีการขาดแคลนบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญด้านความปลอดภัยไซเบอร์ และไม่เพียงพอในการฝึกอบรมหรือจัดการข้อมูลอย่างปลอดภัย
4. ความล่าช้าในการปรับตัวการปรับเปลี่ยนองค์กรเพื่อรองรับแนวทางใหม่เป็นเรื่องยาก โดยเฉพาะในระบบราชการที่มีโครงสร้างซับซ้อนและต่อต้านการเปลี่ยนแปลง
5. นโยบายกับการปฏิบัติไม่สอดคล้องกันแม้จะมีกฎเกณฑ์ชัดเจน แต่ในการปฏิบัติจริงกลับพบว่าบางหน่วยงานไม่สามารถทำตามได้ หรือมีการควบคุมภายในที่ไม่เข้มงวดเพียงพอ

ผลกระทบที่ตามมา

ความเสี่ยงต่อความเชื่อมั่นและความปลอดภัยหากหน่วยงานของรัฐยังคงเป็นจุดอ่อน ประชาชนอาจหมดความไว้วางใจในความสามารถของรัฐในการดูแลข้อมูลส่วนตัว ซึ่งจะส่งผลเสียต่อความพยายามของรัฐในการพัฒนาระบบบริการดิจิทัล

ข้อเสนอความจำเป็นในการปฏิรูปเชิงลึก

หากเคนยาต้องการรักษาภาพลักษณ์ในฐานะผู้นำ จำเป็นต้องเน้นการปฏิรูปในภาครัฐอย่างจริงจัง หลายด้าน เช่น

1. การอบรมบุคลากรด้านข้อมูลและความปลอดภัย
2. การลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานด้านเทคโนโลยี
3. การสร้างระบบตรวจสอบภายในที่เข้มแข็ง
4. การเรียนรู้แนวปฏิบัติที่ดีจากภาคเอกชน

บทเรียนแก่ประเทศเพื่อนบ้าน

กรณีของเคนยาเป็นตัวอย่างที่ดีว่า การมีกฎหมายเพียงอย่างเดียวยังไม่พอ ต้องมีการดำเนินการจริงที่สอดคล้องกัน เพื่อให้การคุ้มครองข้อมูลเกิดผลในทางปฏิบัติ

อย่างไรก็ดี เราจะเห็นได้ว่า เคนยาได้ก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำด้านการคุ้มครองข้อมูลในแอฟริกาตะวันออก ด้วยกฎหมายที่ทันสมัยและหน่วยงานกำกับดูแลที่ชัดเจน อย่างไรก็ตาม ความล่าช้าในการปรับปรุงระบบของหน่วยงานรัฐยังคงเป็นจุดอ่อนสำคัญ หากสามารถปิดจุดอ่อนนี้ได้ เคนยาจะสามารถเป็นต้นแบบที่สมบูรณ์ให้แก่ประเทศอื่นในภูมิภาคได้อย่างแท้จริง

ความเห็นของ สคต.

จากรายงานดังกล่าว แสดงให้เห็นว่า รัฐบาลเคนยามีความพยายามที่จะสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการพัฒนาด้านธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ และ Data Center ในภูมิภาคแอฟริกาตะวันออก โดยจะเห็นได้จากความก้าวหน้าของกฎหมายในเรื่อง กฎหมายการคุ้มครองข้อมูล (DATA PROTECTION ACT 2019) อย่างไรก็ดี ปัญหาที่การไม่มีประสิทธิภาพของการบังคับใช้กฎหมายและหน่วยงานภาครัฐที่มีปัญหาทั้งเรื่องงบประมาณและประสิทธิภาพนั้น ทำให้ยังมีสิ่งที่ต้องปรับปรุงอีกมากในเรื่องนี้

สำหรับประเทศไทยนั้น หากเราต้องการมาลงทุนหรือทำธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการข้อมูลส่วนบุคคล เคนยาก็เป็นประเทศที่เป็นทางเลือกที่ดีประเทศหนึ่ง ที่มีกฎหมายในเรื่องนี้ที่ดีในระดับนึงเลยทีเดียว จึงถือเป็นโอกาสที่ผู้ประกอบการไทยที่ต้องการขยายตลาดของตนมายังแอฟริกาในอนาคตต่อไป

ผู้ส่งออกที่สนใจข้อมูลเพิ่มเติมด้านการค้าและการลงทุนต่าง ๆ เกี่ยวประเทศเคนยา และประเทศในแอฟริกาตะวันออก ท่านสามารถติดต่อสอบถามได้ที่ E-mail: ของสำนักงานฯ ที่ info@ocanairobi.co.ke

ที่มา : https://www.theeastafrican.co.ke