มันสำปะหลัง: วัตถุดิบสำคัญในอุตสาหกรรมเหล็กจีนตะวันตก

มันสำปะหลังเป็นพืชที่มีปริมาณแป้งสูง สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในหลากหลายด้าน ได้แก่ อาหารสำหรับมนุษย์ อาหารเลี้ยงสัตว์ วัตถุดิบในการผลิตเอทานอลเพื่อใช้เป็นพลังงานชีวภาพ และในภาคอุตสาหกรรม ไม่ว่าจะเป็น แอลกอฮอล์ เครื่องนุ่งห่ม ยา กระดาษ และเคมีภัณฑ์ ฯลฯ ด้วยความโดดเด่นของคุณสมบัติที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้ในอุตสาหกรรมที่หลากหลาย ทำให้มันสำปะหลังกลายเป็นวัตถุดิบที่ได้รับความสนใจมากขึ้นเรื่อยๆ มันสำปะหลังถูกนำมาใช้อุตสาหกรรมการผลิตเหล็กของจีน โดยเฉพาะในพื้นที่ทางภาคตะวันตกของประเทศจีน ซึ่งเป็นภูมิภาคที่มีอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจและภาคอุตสาหกรรมที่เติบโตอย่างรวดเร็ว

บทบาทของมันสำปะหลังในอุตสาหกรรมเหล็กสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ด้านสำคัญ ดังนี้

การผลิตพลังงานชีวภาพ : การผลิตเอทานอลจากก๊าซเสียในโรงงานเหล็ก เป็นหนึ่งในเทคโนโลยีที่กำลังได้รับความนิยมมากขึ้นในจีนตะวันตก โดยใช้กระบวนการ Gas Fermentation ซึ่งอาศัยก๊าซเสียจากการถลุงเหล็กที่ประกอบด้วย ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ (CO) และไฮโดรเจน (H₂) มาหมักร่วมกับผลิตภัณฑ์จากมันสำปะหลัง กระบวนการนี้ทำให้สามารถผลิตเอทานอลชีวภาพ นำใช้เป็นพลังงานทดแทนได้ ซึ่งไม่เพียงแต่ช่วยลดการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกลงได้ แต่ยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการทรัพยากรด้านสิ่งแวดล้อมและเพิ่มคุณค่าทางเศรษฐกิจ
กระบวนการหล่อวัสดุโลหะ : แป้งมันสำปะหลังสามารถนำมาใช้เป็นสารยึดเกาะในกระบวนการหล่อทราย สำหรับการผลิตชิ้นงานทองเหลืองและเหล็ก โดยปกติแล้ว อุตสาหกรรมหล่อโลหะมักใช้สารเคมีสังเคราะห์เป็นสารยึดเกาะในการขึ้นรูปแม่พิมพ์ แต่สารเคมีเหล่านี้อาจมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและเป็นอันตรายต่อสุขภาพของแรงงาน ทั้งนี้ แป้งมันสำปะหลังสามารถนำมาใช้เป็นวัตถุดิบทดแทนสารยึดเกาะเคมีได้ดี เนื่องจากสามารถทนความร้อนได้สูงถึง 300°C และสามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ อีกทั้งยังช่วยให้ได้ชิ้นงานหล่อที่มีคุณภาพสูงขึ้น ลดการเกิดฟองอากาศ และทำให้โครงสร้างเนื้อโลหะมีความละเอียดมากขึ้น นอกจากนี้ การใช้แป้งมันสำปะหลังสามารถลดข้อบกพร่องของชิ้นงานหล่อได้ถึงร้อยละ 15-20 ซึ่งเป็นข้อได้เปรียบสำหรับอุตสาหกรรมที่ต้องการความแม่นยำสูง เช่น การผลิตชิ้นส่วนยานยนต์ และรางรถไฟ

ตลาดมันสำปะหลังในอุตสาหกรรมเหล็กของจีนตะวันตก

เมือง Panzhihua มณฑลเสฉวน เป็นที่ตั้งฐานการผลิตเหล็กขนาดใหญ่แห่งหนึ่งของจีน มีกำลังการผลิตแร่เหล็กวาเนเดียม-ไทเทเนียมสูงถึง 100 ล้านตันต่อปี และการผลิตเหล็กดิบ 8 ล้านตันต่อปี ปัจจุบันบริษัทเหล็กในเมือง Panzhihua ยังมุ่งพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยีการผลิตต่างๆ อาทิ การขึ้นรูปร้อนสำหรับตัวถังรถยนต์น้ำหนักเบา หรือรางรถไฟคุณภาพสูงกว่า 100 ชนิด ฯลฯ ข้อมูลจากสำนักงานศุลกากรจีนระบุว่า ในปี 2556 มณฑลเสฉวนมีการนำเข้ามันสำปะหลัง รวม 52,000 ตัน แยกเป็นมันสำปะหลังอบแห้ง 47,000 ตัน และแป้งมันสำปะหลัง 5,000 ตัน โดยมันสำปะหลังถูกนำไปใช้ในหลากหลายอุตสาหกรรม เช่น อาหาร อาหารสัตว์ สารเคมี และเหล็ก เป็นต้น แม้ว่ามันสำปะหลังนำเข้าจากไทยและเวียดนามจะมีราคาต้นทุนต่ำกว่า แต่ความได้เปรียบของมันสำปะหลังที่ผลิตในประเทศจีนคือ ความมั่นคงของอุปทานและค่าขนส่งที่ต่ำกว่า

หนึ่งในโครงการที่น่าสนใจคือ บริษัท Panzhihua Iron and Steel Group ใช้มันสำปะหลังเป็นวัตถุดิบในการผลิตเอทานอล ซึ่งสามารถผลิตได้ถึง 60,000 ลิตรต่อปี ช่วยลดมลพิษจากโรงงานและลดการนำเข้าเชื้อเพลิงจากต่างประเทศประมาณร้อยละ 15 ทั้งนี้ิ การสนับสนุนของรัฐบาลจีนผ่านนโยบายพลังงานหมุนเวียนและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมจะเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยส่งเสริมให้เอทานอลจากมันสำปะหลังมีบทบาทสำคัญมากขึ้นในอนาคต ขณะเดียวกัน นโยบายของรัฐบาลจีนที่เข้มงวดด้านสิ่งแวดล้อมมากขึ้น จะปัจจัยส่งเสริมให้อุตสาหกรรมหล่อโลหะหันมาใช้แป้งมันสำปะหลังเป็นสารยึดเกาะทดแทนการใช้สารเคมีมากขึ้น เพื่อตอบโจทย์ความยั่งยืนและเสริมสร้างกระบวนการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม จึงเป็นโอกาสที่ดีสำหรับผู้ส่งออกไทยในการเพิ่มส่วนแบ่งตลาด โดยผู้ส่งออกไทยต้องให้ความสำคัญกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์และรักษาคุณภาพให้ตอบโจทย์อุตสาหกรรมจีนที่กำลังเติบโตอย่างมีศักยภาพ

ข้อเสนอแนะ สคต. ณ นครเฉิงตู

ในระยะยาว การเติบโตของอุตสาหกรรมเหล็กในภูมิภาคตะวันตกของประเทศจีน รวมถึงความมุ่งมั่นต่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนจะสร้างโอกาสใหม่สำหรับการนำผลิตภัณฑ์จากมันสำปะหลังมาใช้ในอุตสาหกรรมดังกล่าว ผู้ประกอบการไทยที่สนใจขยายตลาดในทิศทางนี้ควรให้ความสำคัญกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังที่มีความหลากหลาย โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์เฉพาะทางที่ตอบสนองความต้องการของอุตสาหกรรมเหล็ก เช่น สารยึดเกาะชนิดแป้งมันสำปะหลังคุณภาพสูงสำหรับงานหล่อโลหะ นอกจากนี้ การยกระดับคุณภาพผลิตภัณฑ์ให้มีมาตรฐานจะมีบทบาทสำคัญในการตอบสนองข้อกำหนดที่เข้มงวดของอุตสาหกรรมนี้ ผู้ประกอบการควรพิจารณาสร้างความร่วมมือกับบริษัทผู้ผลิตเหล็กหรือสถาบันวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อร่วมกันพัฒนานวัตกรรมใหม่จากมันสำปะหลังที่สามารถปรับใช้กับกระบวนการผลิตในอุตสาหกรรมเหล็ก เพื่อเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่มันสำปะหลัง ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งคือการติดตามนโยบายที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมเหล็กและพลังงานในประเทศจีนอย่างต่อเนื่อง เพื่อประเมินและปรับปรุงกลยุทธ์การส่งออกให้ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ

————————————————–

สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ นครเฉิงตู

มีนาคม 2568

แหล่งข้อมูล :

https://www.sc.gov.cn/10462/10464/10465/10595/2024/11/26/7fc6928e774c4615adb61b9b5216f0bc.shtml?use_xbridge3=true&loader_name=forest&need_sec_link=1&sec_link_scene=im

https://m.book118.com/html/2024/1126/8035034071007002.shtm?use_xbridge3=true&loader_name=forest&need_sec_link=1&sec_link_scene=im

https://www.toutiao.com/article/7434727104090047011/?wid=1741917275020