ผู้บริโภคจีนตอบรับอาหารแห่งอนาคตแค่ไหน?

ความก้าวหน้าของนวัตกรรมอาหาร ประเด็นความยั่งยืน การแสวงหาความมั่นคงด้านอาหาร และความต้องการบริโภคที่มีความหลากหลาย ทำให้ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ‘อาหารใหม่’ หรือ ‘อาหารแห่งอนาคต’ ได้มีการพัฒนาอย่างหลากหลาย และก่อให้เกิดเทรนด์การบริโภคอาหารและเครื่องดื่มแบบใหม่ทั่วไปในหลายประเทศ รวมถึงตลาดจีนก็เช่นกัน ตัวอย่างอาหารรูปแบบใหม่ที่พบเห็นในตลาดจีนปัจจุบัน ดังนี้

1. อาหารฟังก์ชัน (Functional food)

อาหารฟังก์ชันที่มีคุณสมบัติทางโภชนาการและการดูแลสุขภาพที่เฉพาะเจาะจงสำหรับการบริโภคเฉพาะกลุ่ม ที่ไม่ใช่เพื่อวัตถุประสงค์ในการรักษาโรค สามารถแบ่งออกเป็น อาหารที่ช่วยเสริมความงาม บรรเทาความเมื่อยล้า ลดความอ้วนและล้างพิษ ป้องกันโรค และเสริมสมรรถนะ เป็นต้น อาหารฟังก์ชั่นมีลักษณะ เยลลี่ เครื่องดื่ม แท่งโปรตีน ฟรีซดราย เป็นต้น ที่ให้ความสะดวกในการรับประทานและรสชาติดีที่ง่ายต่อการบริโภค

ปัจจุบัน อาหารฟังก์ชันในจีนอยู่ในช่วงการเติบโตอย่างรวดเร็ว ในปี 2565 ขนาดตลาดอาหารฟังก์ชั่นมีมูลค่า 600,000 ล้านหยวน (3 ล้านล้านบาท) เป็นอันดับ 1 ของโลก แต่เมื่อเทียบกับประเทศที่พัฒนาแล้วอย่าง สหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่นแล้ว ความนิยมอาหารฟังก์ชันในจีนยังค่อนข้างต่ำ โดยมีอัตราการเจาะตลาดเพียงร้อยละ 20 ในขณะที่ญี่ปุ่นสูงถึงร้อยละ 40 และมีสัดส่วนผู้ใช้อาหารฟังก์ชันเพียงร้อยละ 10 ขณะที่ญี่ปุ่นสูงถึง 50 แสดงให้เห็นว่าตลาดอาหารฟังก์ชันของจีนยังมีโอกาสในการเติบโตอีกมาก

นอกจากนี้ ประชาชนให้ความใส่ใจต่อสุขภาพกันมากขึ้น การดูแลสุขภาพของคนหนุ่มสาว และความนิยมต่อแนวคิดการดูแลสุขภาพ ทำให้ผลิตภัณฑ์อาหารฟังก์ชันในจีนจะมีโอกาสในการพัฒนาในทิศทางที่ดี สำหรับลักษณะของอาหารฟังก์ชันที่เป็นที่นิยมในตลาดจีนปัจจุบัน จะเป็นรูปแบบอาหารทานเล่น เช่น เยลลี่ และพุดดิ้ง เป็นต้น ทั้งนี้ จากการสำรวจของบริษัท S&P Consulting (บริษัทที่ปรึกษาด้านการวิจัย การลงทุน และการเงิน) เปิดเผยว่า ในปี 2565 ตลาด Functional gummies ของจีนมีมูลค่าถึง 5,000 ล้านหยวน (25,000 ล้านบาท) ขยายตัวเพิ่มขึ้นร้อยละ 25 และส่วนใหญ่เป็นอาหารฟังก์ชันที่มีคุณสมบัติด้านภูมิคุ้มกัน สุขภาพลำไส้ และช่วยในการนอนหลับ เป็นต้น

ที่มาภาพ : image.baidu.com

กลุ่มผู้บริโภคอาหารฟังก์ชันของจีนค่อนข้างกว้าง อีกทั้งความต้องการประสิทธิภาพของแต่ละกลุ่มผู้บริโภคก็ต่างกัน โดยกลุ่มคนหนุ่มสาวสนใจอาหารฟังก์ชันที่ลดความเครียด ช่วยในการนอน สำหรับกลุ่มวัยกลางคน-สูงวัยจะเลือกอาหารฟังก์ชั่นที่มีคุณสมบัติด้านข้อต่อกระดูก หัวใจและหลอดเลือด จากการสำรวจพบว่ากลุ่มวัยกลางคน-สูงวัยคือกลุ่มผู้บริโภคหลักของอาหารฟังก์ชั่น เนื่องจากคนกลุ่มนี้การทำงานของร่างกายลดลงเร็ว เพื่อชะลอความชรา ป้องกันโรคและส่งเสริมการฟื้นฟูสมรรถภาพ ในที่นี้ ผู้บริโภคที่อายุ 55-64 ปี มีอัตราการเจาะตลาดสูงที่สุดร้อยละ 29 รองลงมา ได้แก่ กลุ่มคนที่อายุ 65 ปีขึ้นไป มีอัตราการเจาะตลาดร้อยละ 23

2. เนื้อสัตว์เทียม

ปัจจุบันรูปแบบธุรกิจของอุตสาหกรรมเนื้อเทียม (เนื้อสัตว์จากพืช) ในจีนเป็นลักษณะ B2B ระหว่างธุรกิจในอุตสาหกรรมอาหาร โดยจะมีการพัฒนาและวิจัยตามความต้องการของลูกค้าเฉพาะ สำหรับสถานการณ์ตลาดอุตสาหกรรมเนื้อเทียมของจีนพบว่ามีแนวโน้มเติบโตทุกปี โดยตั้งแต่ปี 2558 ขนาดตลาดมีมูลค่า 4,100 ล้านหยวน (20,500 ล้านบาท) ขยับเพิ่มขึ้นเป็น 10,300 ล้านหยวน (51,500 ล้านบาท) ในปี 2564 โดยพบว่า ‘การบริโภคเพื่อสุขภาพ’ เป็นเหตุผลหลักที่ผู้บริโภคเลือกเนื้อเทียมมากที่สุด คิดเป็นร้อยละ 50  ‘การลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม’ คิดเป็นร้อยละ 27 ‘รสชาติอร่อย’ คิดเป็นร้อยละ 14 ‘ทานตามกระแสใหม่’ คิดเป็นร้อยละ 8.0 และ ‘ความเชื่อทางศาสนา’ คิดเป็นร้อยละ 0.7 ปัจจุบัน จีนได้มีการเปิดตัวผลิตภัณฑ์เนื้อเทียมอย่างต่อเนื่อง อาทิ ขนมไหว้พระจันทร์ไส้เนื้อสัตว์จากพืช และไส้/แผ่นเนื้อสัตว์จากพืช เป็นต้น

ในช่วง 4-5 ปีก่อนจีนค่อนข้างตื่นตัวในการผลิตเนื้อเทียม อย่างไรก็ดี เมื่อเทียบกับประเทศสหรัฐอเมริกาแล้ว การพัฒนาของอุตสาหกรรมเนื้อเทียมจากพืชของจีนมีความก้าวหน้าช้า เนื่องจาก 1) ต้นทุนการผลิตสูง ทำให้ราคาผลิตภัณฑ์เนื้อเทียมในจีนค่อนข้างสูง 2) การบริโภคอาหารปกติของชาวจีนโดยปกติมีเห็ด เต้าหู้ และธัญพืช โดยธรรมชาติอยู่แล้ว จึงมองว่าเนื้อเทียมจากพืชผ่านการแปรรูปมากเกินไป 3) ยังไม่คุ้นเคยกับรสชาติ  ทั้งนี้ ความนิยมในการบริโภคเนื้อเทียมจากพืชอาจยังแพร่หลายเฉพาะในเมืองใหญ่ที่มีจำนวนนักท่องเที่ยวกระจุกตัวสูง นอกจากนี้ ในส่วนการเพาะเลี้ยงเนื้อเทียมที่อาศัยเทคโนโลยีชีวภาพ และต้องผลิตในห้องปฏิบัติการ เมื่อเปรียบเทียบกับเนื้อสัตว์ดั้งเดิม การกำเนิดขึ้นของเนื้อสัตว์เพาะเลี้ยงโดยมนุษย์นั้นเป็นความต้องการเนื้อสัตว์ที่แท้จริงในยุคอนาคต

ขนมไหว้พระจันทร์ไส้เนื้อสัตว์จากพืช

ที่มาภาพ : image.baidu.com

3. 3. อาหารออร์แกนิก (organic food)

อาหารออร์แกนิก หรือ อาหารอินทรีย์ มีความปลอดภัย ดีต่อสุขภาพและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม จึงได้รับความนิยมจากผู้บริโภคมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ตาม ‘รายงานแนวโน้มการบริโภคคอาหารออร์แกนิคปี 2565’ เปิดเผยว่ามีผู้บริโภคอาหารออร์แกนิกในจีนมากถึง 120 ล้านคน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 8.6 ในที่นี้ผู้บริโภคร้อยละ 90 แสดงความเห็นว่ายินดีที่จะจ่ายให้กับอาหารออร์แกนิคที่ราคาแพง ผู้บริโภคร้อยละ 80 ให้ความตระหนักและเชื่อมั่นต่ออาหารออร์แกนิค และผู้บริโภคร้อยละ 70 มีความต้องการอาหารออร์แกนิคปริมาณมาก

นอกจากนี้ รายงานดังกล่าวระบุว่าการบริโภคอาหารออร์แกนิกมีแนวโน้มได้รับการตอบรับที่ดีจากคนหนุ่มสาวมากขึ้น โดยการบริโภคออร์แกนิกของผู้ที่เกิดในช่วงปี 2533 – 2542 มีอัตราการเติบโตถึง ร้อยละ 80 คนหนุ่มสาวยินดีใช้จ่ายในชีวิตประจำวันกับสินค้าออร์แกนิกมากขึ้น ประกอบกับรัฐบาลจีนมีนโยบายสนับสนุนเกษตรสีเขียว อีคอมเมิร์ซชนบท และความต้องการอาหารคุณภาพสูงของผู้บริโภค ได้ส่งเสริมให้ความต้องการอาหารออร์แกนิกขยายตัวสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง จึงมีการคาดการณ์ว่ายอดขายอาหารออร์แกนิกของจีนจะสูงถึง 76,800 ล้านหยวน (384,000 ล้านบาท) และคาดว่าขนาดตลาดออร์แกนิกจีนจะสูงถึง 100,000 ล้านหยวน (500,000 ล้านบาท)

ผลิตภัณฑ์ออร์แกนิคที่ขายดีบนแพลตฟอร์ม JD.COM

ที่มาภาพ : www.sohu.com

4. นมจากพืช

นมจากพืชที่ผลิตจาก พืช ถั่ว หรือธัญพืช อาทิ อัลมอนด์ มะพร้าว ข้าวโอ๊ต ถั่วเหลือง เป็นต้น เป็นเทรนด์หนึ่งในการประยุกต์ใช้ในอาหาร เช่น ผสมในชา/กาแฟ นำมาปรุงโจ๊ก เป็นส่วนผสมแทนนมในอาหารและขนม นมจากพืชมีลักษณะเด่น คือ ไม่มีส่วนผสมของสัตว์ ซึ่งเหมาะสำหรับผู้รับประทานมังสวิรัติ ผู้ที่แพ้แลคโตส ผู้ป่วยโรคเบาหวาน และผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก นอกจากนี้ยังให้แคลเซียม ฟอสฟอรัสและวิตามิน อย่างไรก็ดี นมจากพืชก็ยังไม่สามารถทดแทนนมวัวได้ทั้งหมด แต่ก็เป็นทางเลือกสำหรับผู้ที่ไม่สามารถดื่มนมวัวปกติได้

สำหรับนมจากพืชในจีนแล้วไม่ใช่เรื่องใหม่ ในช่วงหลายปีมานี้ ขนาดตลาดนมจากพืชของจีนเติบโตสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยพบว่าในปี 2565 จีนมีขนาดตลาดของนมจากพืช 50,000 ล้านหยวน (250,000 ล้านบาท) ขยายตัวเพิ่มขึ้นร้อยละ 10 ในที่นี้ นมถั่วเหลืองและนมอัลมอนด์ครองส่วนแบ่งตลาดเกือบร้อยละ 40 นอกจากนี้ ยังมีรายงานว่าในปี 2563 อัตราการเติบโตของการบริโภคนมจากพืชทางออนไลน์ขยายตัวเพิ่มขึ้นกว่าร้อยละ 300 และคาดว่าในปี 2568 ขนาดตลาดนมจากพืชจะสูงถึง 300,000 ล้านหยวน (1.5 ล้านล้านหยวน)

สำหรับลักษณะของผลิตภัณฑ์นมจากพืชนอกจากนำเสนอเป็นของเหลว บรรจุขวด กล่อง แล้ว ยังมีรูปแบบนมจากพืชแบบผงชงด้วย

ที่มาภาพ : FDL数食主张

ความคิดเห็นของสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองชิงต่าว

ตลาดอาหารของจีนมีขนาดใหญ่ เป็นตลาดที่น่าจับตามองสำหรับผู้ประกอบการ ในยุคของการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วนี้อุตสาหกรรมอาหารจำเป็นต้องกระตือรือร้นในการรับมือกับความท้าทายของความก้าวหน้าอย่างต่อเนื่องของนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รวมถึงการพัฒนารูปแบบการบริโภคด้วยวิธีแปลกใหม่ที่สอดคล้องกับการใช้ชีวิตประจำวันเฉพาะบุคคล อย่างไรก็ดี นวัตกรรมอาหารใหม่ในตลาดจีน ยังถือว่าเติบโตช้าเมื่อเทียบกับประเทศนวัตกรรมสูงอื่น ๆ อย่างสหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น อีกทั้งความต้องการของผู้บริโภคที่เกี่ยวข้องความเชื่อของศาสนาและความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อมยังมีน้อย ดังนั้น การนำเสนออาหารใหม่ในกลุ่มอาหารแห่งอนาคตสำหรับตลาดจีนที่มีความน่าสนใจอาจต้องเน้นในด้านอาหารที่มีคุณประโยชน์ลักษณะเฉพาะ อาหารที่มีสารสกัดที่มีคุณค่าโภชนาการ ในรูปแบบใหม่ๆ รวมถึงอาหารออร์แกนิคในรูปแบบต่างๆ อาหารว่าง/ขนมออรฺแกนิค ผักผลไม้ฟรีซดรายออร์แกนิค เป็นต้น

แหล่งที่มา

https://baijiahao.baidu.com/s?id=1781530076721010146&wfr=spider&for=pc

https://baijiahao.baidu.com/s?id=1766763259779586605&wfr=spider&for=pc

https://baijiahao.baidu.com/s?id=1786488677051852564&wfr=spider&for=pc

https://baijiahao.baidu.com/s?id=1773479922061055781&wfr=spider&for=pc

https://www.chinairn.com/hyzx/20240228/103601604.shtml

https://www.sohu.com/a/742859848_379553

https://www.sohu.com/a/510480451_104421

ที่มาภาพประจำเรื่อง : 21BEAUTY

******************************

สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองชิงต่าว