แนวโน้ม “อาหารลดเวลาปรุง” ขยายตัวในญี่ปุ่น

ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา สังคมญี่ปุ่นให้ความสำคัญอย่างมากกับการใช้เวลาอย่างมีประสิทธิภาพ หรือที่เรียกว่า “Jitan” (ประหยัดเวลา) สะท้อนพฤติกรรมของผู้บริโภคยุคใหม่ที่ต้องการลดเวลาในกิจวัตรประจำวัน โดยเฉพาะในการจัดเตรียม ปรุง และรับประทานอาหาร เพื่อใช้เวลาในการทำกิจกรรมที่ชอบ หรือจำเป็นกว่าอื่นๆ 

แนวโน้มดังกล่าวเกิดขึ้นท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของสังคม โดยเฉพาะการเพิ่มขึ้นของครัวเรือนที่สามีภรรยาทำงานทั้งคู่  (Dual income) ซึ่งมีจำนวนมากถึง 12.78 ล้านครัวเรือน ในปี 2023 เพิ่มขึ้นร้อยละ 38 เทียบกับปี 1993 ทั้งนี้ พนักงานในญี่ปุ่นใช้เวลาเฉลี่ยเพียง 89 นาทีต่อวัน ในการรับประทานอาหาร ซึ่งน้อยที่สุดนับตั้งแต่ปี 1976 

ผลสำรวจโดยบริษัท Nyle พบว่า ร้อยละ 52 ของประชากรญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับการใช้เวลาอย่างมีประสิทธิภาพในการปรุง และรับประทานอาหาร ส่งผลให้อุตสาหกรรมอาหารรูปแบบ “Jitan Gohan” หรือ Time-Saving Cooking และ RTE หรือ Ready to Eat มีแนวโน้มเติบโตต่อนื่อง ในการนี้ คาดการณ์การขยายตัวของตลาดอาหาร RTE ทั่วโลก จาก 422.8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2025 เป็น 538 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ในปี 2030 ทั้งนี้ แม้การใช้จ่ายด้านอาหารโดยรวมของผู้บริโภคญี่ปุ่นจะลดลง หากแต่คาดการณ์การขยายตัวของหมวดอาหารแปรรูปจะเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 111 ภายในปี 2040 (ข้อมูลจาก Global Information) 

ทั้งนี้ "Jitan time-saving food" หมายถึง อาหารที่ใช้เวลาและขั้นตอนในการจัดเตรียม ปรุง และรับประทานน้อย เน้นความสะดวกรวดเร็วเป็นหลัก ขณะที่ยังคงให้ความสำคัญกับสุขภาพ และคุณค่าทางโภชนาการ ซึ่งเป็นการช่วยลดความเครียดจากการใช้ชีวิตในปัจจุบัน รวมถึงประหยัดเงินจากการออกไปทานข้าวนอกบ้าน โดยแบ่งเป็น

1. อาหาร “สะดวก” เช่น 

    - อาหารพร้อมรับประทาน : ข้าวกล่อง (Bento set) ข้าวปั้น (Onigiri) บะหมี่สำเร็จรูป

    - อาหารกระป๋อง : ปลากระป๋อง ผักผลไม้ ที่นำมาทานกับอาหารอื่นอย่างง่ายๆ เช่น เป็นหน้าขนมปังปิ้ง ใส่สลัด ฯลฯ 

    - อาหารแช่แข็ง : ผัก อาหารทะเล อาหารสำเร็จรูป ที่นำมาปรุงเป็นเมนูหลากหลาย และมีคุณค่าทางโภชนาการครบ 

2. อาหารพร้อมนำมาปรุงอย่างรวดเร็ว

    - ผักตัดแต่ง (Pre-cut vegetables) : ลดเวลาในการหั่น โดยเฉพาะหัวหอม แครอต 

    - ข้าว และธัญพืชหุงสำเร็จ (Pre-cooked grains) พร้อมประกอบเป็นอาหารที่หลากหลายรวมถึง ควินัว (Quinoa) และคูสคูส (Couscous) ที่มีคุณประโยชน์สูง 

    - เต้าหู้ : สามารถนำมาปรุงเมนูผัด หรือใส่สลัด

3. เมนูที่ประหยัดเวลาในการปรุง และล้างทำความสะอาดภาชนะ (Time-Saving Recipes)

   - อาหารปรุงในหม้อ (One-pot meals) : ซุป สตูว์ และผัด ซึ่งล้างภาชนะได้อย่างสะดวก รวดเร็ว

   - Batch cooking : ทำอาหารในปริมาณมาก สำหรับทานได้หลายมื้อ

   - “30-minute Cook Meals” ใช้เวลาเตรียม และปรุงไม่เกิน 30 นาที

https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUF2816K0Y5A720C2000000/

https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUC03A9L0T00C25A7000000/