พาณิชย์เดินหน้าประชาสัมพันธ์ข้าวไทยและ “ตราเขียว” ในสเปน

กระทรวงพาณิชย์เร่งผลักดันตลาดข้าวไทยและประชาสัมพันธ์เครื่องหมายรับรองข้าวหอมมะลิไทยหรือ “ตราเขียว” เชิงรุกในประเทศสเปน รวมถึงโปรตุเกส และอันดอร์รา หรือกลุ่มประเทศคาบสมุทรไอบีเรีย ตอกย้ำคุณภาพมาตรฐานของข้าวที่มีถิ่นกำเนิดจากประเทศไทย โดยผนึกกำลังกับพันธมิตรผู้นำเข้า ห้างสรรพสินค้า และร้านอาหาร Thai SELECT ในการสร้างการรับรู้ กระตุ้นการบริโภค และเพิ่มกระแสความนิยม หวังดันมูลค่าส่งออกโตทะลุ 10%

ตราเขียว คืออะไร

เครื่องหมายรับรองข้าวหอมมะลิไทย (Thai Hom Mali Rice Certification Mark) หรือเรียกว่า เครื่องหมายตราเขียว หรือตรารวงข้าว เป็นเครื่องหมายที่กระทรวงพาณิชย์ โดยกรมการค้าต่างประเทศ ออกให้ผู้ประกอบการเพื่อรับรองคุณภาพและมาตรฐานของข้าวหอมมะลิไทยที่ส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศ เครื่องหมายนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภค ผู้ซื้อ ผู้นำเข้าในต่างประเทศ และส่งเสริมการส่งออกข้าวหอมมะลิไทยผู้ประกอบการที่ต้องการใช้เครื่องหมายนี้จะต้องขออนุญาตจากกรมการค้าต่างประเทศ ช่วยให้ตรวจสอบได้ว่าเป็นข้าวหอมมะลิไทยแท้หรือไม่ และมีส่วนช่วยแก้ไขปัญหาการปลอมแปลง การลอกเลียนแบบ

สำหรับประเทศสเปน กรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ ได้จดทะเบียนเครื่องหมายรับรองข้าวหอมมะลิไทยไว้ตั้งแต่ปี 2545 และปัจจุบันอยู่ระหว่างการส่งเสริมและสร้างความรับรู้ในเครื่องหมายรับรองข้าวหอมมะลิไทยในต่างประเทศ โดยร่วมกับสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ (สคต.) ณ กรุงมาดริด เชิญชวนให้ผู้ประกอบการร้านอาหารไทยในต่างประเทศมาขอใช้เครื่องหมายรับรองฯ ปัจจุบันมีร้านอาหารที่ได้รับตรารับรองฯ ทั้งสิ้น 14 แห่งและอยู่ระหว่างขอรับอนุญาตเพิ่มเติมเนื่องจากผู้ประกอบการเห็นถึงความสำคัญของการรับรองข้าวหอมมะลิไทยแท้ สร้างความแตกต่างจากข้าวที่มีแหล่งกำเนิดจากแห่งอื่น

กองมาตรฐานสินค้านำเข้าส่งออกลงพื้นที่สร้างการรับรู้ หารือพันธมิตร และตรวจสอบคุณภาพข้าวในตลาด

เพื่อเป็นการส่งเสริมและประชาสัมพันธ์เครื่องหมายรับรองข้าวหอมมะลิไทยในเชิงรุก นายวรวิทย์ หมื่นทอง ผู้อำนวยการกองมาตรฐานสินค้านำเข้าส่งออก กรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ นำคณะตะลุยตลาดสเปนสร้างการรับรู้ "เครื่องหมายรับรองข้าวหอมมะลิไทย" ซึ่งได้มีการจดทะเบียนไว้ในสเปนตั้งแต่ปี 2545 โดยเดินสายมอบประกาศนียบัตรให้กับร้านอาหารไทยที่สมัครขอรับตราฯ เพื่อรับรองว่าร้านอาหารใช้ข้าวหอมมะลิไทยที่ผ่านการตรวจสอบคุณภาพมาตรฐานจากประเทศไทยอย่างแท้จริงในการให้บริการลูกค้า พร้อมทั้งหารือกับผู้บริหารห้างสรรพสินค้า El Corte Ingles ถึงแนวทางการส่งเสริมข้าวไทยในตลาดสเปน และประชุมร่วมกับผู้บริหารสถาบัน Instituto de Ciencia y Tecnología de Alimentos y Nutrición (ICTAN-CSIC) ซึ่งเป็นสถาบันวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีด้านอาหารและโภชนาการเกี่ยวกับมาตรฐานข้าวและการยกระดับข้าวไทยด้วย

ทั้งนี้ สถาบันฯ อยู่ระหว่างการวิจัยเพื่อพัฒนาพันธุ์ข้าวทางเลือกเพื่อสุขภาพ ร่วมกับมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ภายใต้โครงการความร่วมมือข้าวไทย - ราชอาณาจักรสเปน (INNOVARICE) เป้าหมายเพื่อพัฒนาข้าวสายพันธุ์ใหม่ที่ให้ผลผลิตสูง ดัชนีน้ำตาลต่ำ มีคุณค่าทางโภชนาการสูง โดยการปรับปรุงพันธุ์ข้าว 2 สายพันธุ์ ระหว่างข้าวไรซ์เบอร์รี่ หรือข้าวสีม่วง (ไทย) ที่มีจุดเด่น คือ ดัชนีน้ำตาลต่ำ กับข้าว Japonica (สเปน) ที่ให้ผลผลิตสูง ซึ่งจะทำให้ได้ข้าวดัชนีน้ำตาลต่ำที่ให้ผลผลิตสูง และจะเป็นการเพิ่มโอกาสในการทำส่วนแบ่งการตลาด (Market Share) ในตลาดสุขภาพ ในโอกาสนี้ยังได้ลงพื้นที่สำรวจตลาดข้าวทั้งในซุปเปอร์มาร์เกตกระแสหลัก อาทิ Mercadona, El Corte Ingles, BM, Costco และร้านค้าเอเชีย ได้แก่ Thai Market Spain, Iberochina, Wenzhou สำรวจและเก็บตัวอย่างตรวจสอบคุณภาพด้วย

ผุดแคมเปญ “ข้าวผัดกุ้ง” ร่วมกับห้างยักษ์ใหญ่ “El Corte Ingles”

ในเดือนที่ผ่านมา สคต.​ ร่วมกับห้าง El Corte Ingles ห้างสรรพสินค้าอันดับหนึ่งของสเปน ผลักดันเมนู “ข้าวผัดกุ้ง” ภายใต้แคมเปญ COCINA DEL MUNDO หรือ "อาหารจากครัวทั่วโลก" ณ จุดจำหน่ายกว่า 150 แห่งทั่วประเทศ เจาะกลุ่มลูกค้าท้องถิ่นระดับกลางถึงบน สามารถส่งเสริมตลาดข้าวหอมมะลิไทย สร้างการรับรู้ และกระแสความนิยมข้าวจากไทย สิ่งปรุงรสไทย ตลอดจนการรับรู้เกี่ยวกับมาตรฐานข้าวไทย "ตราเขียว" ควบคู่กับ "Thai SELECT" ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เกิดการประชาสัมพันธ์ให้ผู้บริโภคสเปนรับรู้มากกว่า 1 ล้านครั้ง และมีการพิมพ์แผ่นรองจานรูปข้าวผัดกุ้งพร้อมตรารวงข้าวและตรา Thai SELECT สำหรับการปรุงรส เป็นการปรุงด้วยสูตรไทยแท้ ใช้ซอสปรุงรสที่ได้รับตราสัญลักษณ์ Thai SELECT เท่านั้น ได้แก่ ซีอิ๊วตราเด็กสมบูรณ์ น้ำปลาแท้ตราปลาหมึก ควบคุมและพัฒนารสชาติอย่างเข้มข้น มีการสาธิตปรุงจากเชฟ Thai SELECT ในท้องถิ่นเพื่อกระจายสูตรต่อไปยังสาขาต่างๆ ทั่วประเทศ นอกจากการนำเสนอรสชาติไทยแท้แล้ว สคต. ยังมุ่งนำเสนออัตลักษณ์ครัวไทยในมิติการนำเสนอและตกแต่งจานอาหารที่ส่งเสริมภาพลักษณ์อันดีของ Soft Power อาหารของไทยด้วย

สหภาพยุโรป (EU) ถือเป็นกลุ่มประเทศคู่ค้าสำคัญของข้าวหอมมะลิไทย โดยเมื่อปี 2567 ไทยส่งออกข้าวหอมมะลิไทยไปประเทศในกลุ่ม EU ประมาณ 139,000 ตัน มูลค่าประมาณ 4,600 ล้านบาท โดยเมื่อปี 2567 ไทยส่งออกข้าวหอมมะลิไทยไปสเปน ประมาณ 15,265 ตัน มูลค่าประมาณ 447 ล้านบาท หรือคิดเป็นประมาณร้อยละ 11 ของปริมาณการส่งออกข้าวหอมมะลิไทยทั้งหมดไปสหภาพยุโรป

5 เดือนแรกของปี 2568 มีมูลค่า 8.27 ล้านเหรียญสหรัฐ ขยายตัวร้อยละ 21.81 เทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า เป็นสินค้าส่งออกอันดับที่ 14 ของไทยไปยังสเปน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 1.46 ของการส่งออกทั้งหมดของไทยไปยังสเปน

ข้อคิดเห็นของ สคต.

ในระยะ 1 ปีที่ผ่านมา กระทรวงพาณิชย์ได้ผลักดันให้ข้าวไทยเป็นที่รู้จัก มีภาพลักษณ์ดี ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายมากขึ้นในสเปน สะท้อนผ่านการกล่าวถึงในสื่อท้องถิ่น เกิดการกระตุ้นการจับจ่ายสินค้าข้าวไทยมากขึ้น มูลค่าการส่งออกสินค้าข้าวไทยเข้ามายังตลาดสเปนขยายตัว โดยเฉพาะการร่วมมือกับห้างสรรพสินค้า El Corte Ingles ซึ่งเป็นห้างหลักของสเปนที่มีลูกค้าประจำเป็นชาวสเปนกำลังซื้อปานกลาง - สูง จำนวน 11.8 ล้านราย (อ้างอิงจากจำนวนผู้ถือบัตร Shopping card ของห้าง) นับเป็นเวทีที่ดีในการสร้างการรับรู้เกี่ยวกับข้าวไทยและเมนูไทยอื่นๆ รวมทั้งเป็นการวางตำแหน่งอาหารไทยในระดับกลางถึงบน ช่วยสร้างมูลค่าเพิ่มได้ดี 

สคต. เห็นว่าข้าวไทยในสเปนมีศักยภาพที่จะเติบโตเนื่องจากตลาดของผู้บริโภคท้องถิ่นยังมีช่องว่างอีกมาก โดยปัจจุบันชาวสเปนบริโภคข้าว 6 กิโลกรัมต่อคนต่อปี ขณะที่ชชาวไทยบริโภคข้าว 142 กิโลกรัมต่อคนต่อปี ดังนั้นจึงสามารถผลักดันให้เป็นคาร์โบไฮเดรตทางเลือกที่เข้ามาแทนที่ขนมปัง หรือมันฝรั่ง ซึ่งเป็นคาร์โบไฮเดรตหลักดั้งเดิมของชาวสเปน อย่างไรก็ตาม จำเป็นต้องคำนึงถึงคุณประโยชน์ทางโภชนาการ สร้างจุดเด่นให้ชัดเจน ซึ่งปัจจุบันไทยและสเปนมีโครงการวิจัยสายพันธุ์ข้าวร่วมกันเพื่อพัฒนา "ข้าวดัชนีน้ำตาลต่ำและโภชนาการสูง" รองรับ health conscious consumers เพื่อแย่งชิงสัดส่วนตลาดข้าวท้องถิ่นและข้าว Basmati จึงเห็นควรผลักดันข้าวไทยในสเปนอย่างต่อเนื่องเพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับตลาด โดยมุ่งเน้นผู้บริโภคระดับกลางถึงบนต่อไป โดยอาจพิจารณานำเสนอข้าวไทยในแง่มุมด้านสุขภาพมากขึ้น เนื่องจากเป็นแนวโน้มที่ตอบโจทย์ผู้บริโภคกำลังซื้อสูง หรือสร้างสรรค์เมนูข้าวที่สอดคล้องพฤติกรรมของผู้บริโภค เพื่อสร้างกระแส viral อาทิ เมนูที่กลมกลืนกับวิถีการรับประทานในชีวิตประจำวันของชาวสเปน เมนูโปรตีนสูง เมนูรับหน้าร้อน ฯลฯ 

สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงมาดริด

กรกฎาคม 2568