อุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้าอินเดียเสี่ยงหยุดชะงักจากปัญหาขาดแคลนแม่เหล็กแร่หายาก (Rare Earth Magnets)

จากรายงานของสื่อท้องถิ่นอินเดีย แหล่งข่าวในอุตสาหกรรมระบุว่า ผู้ผลิตรถยนต์ไฟฟ้า (Electric Vehicle – EV) ของอินเดียกำลังเผชิญกับความเสี่ยงรุนแรงในการต้องหยุดสายการผลิตชั่วคราว อันเนื่องมาจากปริมาณสำรองของแม่เหล็กแร่หายาก (Rare Earth Magnets) ซึ่งเป็นวัตถุดิบสำคัญในการผลิตมอเตอร์สำหรับรถยนต์ไฟฟ้า มีในสต็อกเพียงพอใช้งานถึงวันที่ 31 กรกฎาคม 2568 โดยยังไม่มีแหล่งจัดหาวัตถุดิบใหม่ที่สามารถมาทดแทนได้ทันเวลา

โดยแหล่งข่าวระบุว่า ผู้ผลิตรถยนต์ไฟฟ้า โดยเฉพาะกลุ่มผู้ผลิตรถจักรยานยนต์ไฟฟ้าและรถสามล้อไฟฟ้า (two- and three-wheelers) กำลังเผชิญกับสถานการณ์ที่เข้าขั้นวิกฤต โดยหลายรายกำลังเข้าสู่ภาวะขาดแคลนแม่เหล็กแร่หายากในสต็อก ซึ่งหากเปลี่ยนไปใช้วัตถุดิบทางเลือกจะทำให้ต้นทุนสูงขึ้นมาก และกระทบต่อราคาขายต่อผู้บริโภคโดยตรง นอกจากนี้ ความล่าช้าในการเบิกจ่ายเงินสนับสนุนภายใต้ 2 โครงการหลักของรัฐบาลกลาง ได้แก่ โครงการ Production Linked Incentive  (PLI) และโครงการ Prime Minister Electric Drive Revolution in Innovative Vehicle Enhancement (PM E-DRIVE) ทำให้ผู้ประกอบการไม่ได้รับเงินอุดหนุนในช่วงเวลาที่เหมาะสม ส่งผลให้ผู้ประกอบการไม่สามารถนำเสนอโปรโมชั่นหรือการให้ส่วนลดในช่วงฤดูกาลเทศกาลที่กำลังมาถึงเพื่อตอบสนองลูกค้าที่มักมองหาข้อเสนอพิเศษและส่วนลดต่างๆ ในช่วงดังกล่าว ซึ่งโดยปกติจะเป็นช่วงที่มียอดขายสูงสุดของทุกปี 

สำหรับสาเหตุที่รัฐบาลยังคงลังเลในการให้การสนับสนุนทางการเงิน อาจมีความเกี่ยวข้องกับกรณีที่บางบริษัท อาทิ Hero Electric, Benling India และ Okinawa Autotech ได้ถูกกล่าวหาว่ามีการแอบอ้างเพื่อเรียกรับเงินอุดหนุนจากโครงการ Faster Adoption and Manufacturing of Electric Vehicles (FAME-2) อย่างไม่ถูกต้อง โดยขณะนี้ยังอยู่ระหว่างการสอบสวน ส่งผลให้รัฐบาลต้องใช้ความระมัดระวังในการดำเนินนโยบายในระยะต่อไป ซึ่งหากรัฐบาลยังไม่ปล่อยเงินสนับสนุน และยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาการขาดแคลนแม่เหล็กแร่หายากได้ อุตสาหกรรมรถยนต์ไฟฟ้าจะประสบปัญหาอย่างมากในการขายรถในตลาด โดยเฉพาะเมื่อเริ่มเข้าสู่ฤดูกาลเทศกาลในเดือนสิงหาคม 

นอกจากนี้ กระทรวงอุตสาหกรรมหนักของอินเดีย (Ministry of Heavy Industries: MHI) ยังได้เพิ่มความตึงเครียดให้กับสถานการณ์ โดยออกคำสั่งให้ผู้ผลิตประกาศปริมาณสต๊อกแม่เหล็กที่มีอยู่ ซึ่งภาคอุตสาหกรรมเห็นว่าเป็นการสร้างแรงกดดันเพิ่มเติมในช่วงเวลาที่ขาดแคลนวัตถุดิบอย่างหนัก

โดยจากรายงานระบุว่ามีเพียงบริษัท Ola Electric ซึ่งเป็นผู้ผลิตรายเดียวที่แจ้งกับรัฐบาลว่ายังมีสต๊อกแม่เหล็กเพียงพอ และอยู่ระหว่างการพัฒนามอเตอร์ทางเลือกโดยใช้วัสดุประเภทเฟอร์ไรต์ (ferrite motors) ซึ่งมีต้นทุนต่ำกว่า แต่ต้องผ่านกระบวนการทดสอบและรับรองคุณภาพที่อาจใช้เวลาจนถึงไตรมาสที่ 3 ของปี 2568 อย่างไรก็ดี ผู้ประกอบการส่วนใหญ่ยังไม่สามารถหาทางออกได้ทันต่อวิกฤตการณ์ที่กำลังจะเกิดขึ้น เป็นผลให้อุตสาหกรรมโดยรวมยังคงมีความเสี่ยงสูงต่อการหยุดชะงัก โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลเดือนสิงหาคม–ตุลาคม ซึ่งเป็นช่วงยอดขายสูงและผู้บริโภคคาดหวังส่วนลด

ขณะที่การนำเข้ามอเตอร์จากต่างประเทศเพื่อทดแทน จะทำให้ต้นทุนการผลิตสูงขึ้น เนื่องจากการนำเข้ามอเตอร์คิดอัตราภาษีที่ร้อยละ 15 ซึ่งสูงกว่าการนำเข้าแม่เหล็กแร่หายากที่มีอัตราภาษีนำเข้าร้อยละ 7.5 ทั้งนี้ สมาคมผู้ผลิตยานยนต์อินเดีย (Society of Indian Automobile Manufacturers: SIAM) ได้ยื่นหนังสือถึงกระทรวงอุตสาหกรรมหนัก (Ministry of Heavy Industries: MHI) ขอให้ลดภาษีนำเข้ามอเตอร์ลงเหลือร้อยละ 7.5 เพื่อบรรเทาความเดือดร้อนของอุตสาหกรรม

สถานการณ์ดังกล่าวสะท้อนถึงความเปราะบางของห่วงโซ่อุปทานในอุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้า (EV) ของอินเดีย และตอกย้ำถึงความจำเป็นในการสนับสนุนเชิงนโยบายอย่างเร่งด่วนจากภาครัฐ ทั้งในแง่ของเงินอุดหนุน การผ่อนปรนภาษีนำเข้า และการพัฒนาแหล่งวัตถุดิบในประเทศ เพื่อรองรับความต้องการที่เพิ่มสูงขึ้นของตลาดในอนาคตอันใกล้

โอกาสและข้อเสนอแนะ

ผู้ประกอบการไทยที่ผลิตชิ้นส่วนยานยนต์ไฟฟ้า (EV) หรือแบตเตอรี่ อาจพิจารณาใช้โอกาสจากสถานการณ์ขาดแคลนแม่เหล็กแร่หายากในอินเดียในการขยายการส่งออก หรือร่วมลงทุนในตลาดอินเดีย รวมถึงการถ่ายทอดเทคโนโลยีและนวัตกรรมการผลิตที่ไม่พึ่งพาแม่เหล็กแร่หายาก เช่น มอเตอร์ที่ใช้วัสดุทางเลือก อาทิ มอเตอร์ชนิดเฟอร์ไรต์ (Ferrite Motors)

นอกจากนี้ ไทยอาจพิจารณาจัดตั้งความร่วมมือในรูปแบบหุ้นส่วนยุทธศาสตร์กับอินเดีย เพื่อร่วมพัฒนาอุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้าและระบบห่วงโซ่อุปทานที่เกี่ยวข้อง อันสอดคล้องกับนโยบายของรัฐบาลทั้งสองฝ่ายในการส่งเสริมการใช้และการผลิตยานยนต์ไฟฟ้าในประเทศ เพื่อร่วมกันขับเคลื่อนการพัฒนาอุตสาหกรรมในภูมิภาคและบรรลุเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนร่วมกัน

แหล่งที่มา

1. NewsBytes, "Why EV manufacturing in India may come to a halt," โดย Dwaipayan Roy, 27 July 2025. https://www.newsbytesapp.com/news/auto/ev-makers-face-shutdown-threat-as-stocks-run-dry/story

2. BusinessLine Delhi, "EV plants face shutdown as magnet supply runs dry," 28 July 2025. https://www.pressreader.com/india/businessline-delhi-9WVW/20250728/281530822072497

3. The Economic Times, "EV startups struggle as FAME subsidy shrinks," 25 July 2025.

4. LiveMint, "Ola Electric delays car launch to focus on e-scooters," 20 July 2025.

5. Business Standard, "India to revamp EV policy under FAME III," 15 July 2025.

หมายเหตุ:

แม่เหล็กแร่หายาก (Rare Earth) ปัจจุบันมีการผลิตอยู่ 2 ชนิด ได้แก่ แม่เหล็กซามาเรียมโคบอลต์ (Samarium-cobalt) และแม่เหล็กนีโอดีเมียม (Neodymium) โดยส่วนใหญ่จะใช้ในมอเตอร์ขนาดเล็กเครื่องมือแม่เหล็กถาวรอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์อุตสาหกรรมยานยนต์ บ้านอัจฉริยะ อุปกรณ์เรโซแนนซ์แม่เหล็กนิวเคลียร์เซ็นเซอร์ อุปกรณ์เครื่องเสียง อุปกรณ์คอมพิวเตอร์การบินและอวกาศ รวมถึงอุปกรณ์ทางการแพทย์